ارزیابی تغییرات عملکرد مدیریت های مختلف با استفاده از روش آنالیز عملکرد چشم انداز (lfa) در مراتع شمال سبلان در استان اردبیل

چکیده: شناخت کارکرد یک اکوسیستم طبیعی نیاز به آگاهی از مشخصه های خاکی و گیاهی آن دارد تا بتوان به عملکرد و پتانسیل آن اکوسیستم پی برد. شاخص های سطح خاک و ویژگیهای عملکردی مرتع به محققان کمک می کنند که در مورد اثرهای فعالیت های مدیریتی اعمال شده در اکوسیستم های طبیعی، قضاوت کنند. هدف از این تحقیق ارزیابی تغییرات عملکرد مدیریت های مختلف با استفاده از روش آنالیز عملکرد چشم انداز (lfa) در مراتع شمال سبلان در استان اردبیل می باشد. در این روش برای تعیین سه ویژگی عملکردی مرتع شامل پایداری، نفوذ پذیری و چرخه عناصر غذایی از 11 شاخص سطح خاک استفاده می شود. این شاخص ها عبارتند از: پوشش سطح زمین، لاشبرگ، پوشش قابل تبدیل به هوموس، پوشش کریپتوفام، شکنندگی لایه سطحی خاک، مواد فرسایش یافته، شکل های فرسایش، میکروتوپوگرافی، طبیعت سطح خاک، آزمایش پایداری در مقابل رطوبت و بافت خاک. تجزیه و تحلیل آماری داده ها با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز (lfa) در محیط نرم افزار excel با استفاده از دستورالعمل تانگوی و هیندلی انجام شد. با استفاده از روش نقطه مرکز یک چهارم (pcq) سطح و حجم پوشش گیاهی فرم های رویشی در مناطق مورد مطالعه اندازه گیری شد. مقایسه شاخص پایداری خاک در سه منطقه نشان می دهد که مقدار آن در منطقه 3 برای همه فرم های رویشی بیشتر از منطقه 1و2 است و از نظر آماری دارای اختلاف معنی دار هستند ولی بین فرم های رویشی منطقه 1و2 اختلاف معنی داری وجود ندارد (05/0<p). مقایسه شاخص های نفوذپذیری و چرخه عناصر غذایی هر سه منطقه در همه فرم های رویشی تفاوت معنی داری نشان داد. همچنین مقدار پایداری، نفوذپذیری و چرخه عناصر خاک لخت در منطقه 3 از وضعیت بهتری برخوردار بوده و تفاوت معنی دار را نشان می دهد. بدین ترتیب بین سه شاخص عملکردی مرتع در سه منطقه مذکور نیز اختلاف معنی داری وجود دارد. با افزایش شدت چرا خصوصیات ساختاری گیاهان مانند ترکیب گیاهی و نیز خصوصیات خاک بین گیاهان تخریب می-گردند و در منطقه دارای چرای شدید خصوصیات خاک در زیر گیاهان و بین گیاهان تخریب و گیاهان چندساله منطقه3حذف شدند. نتایج نشان می دهد تغییر ترکیب گیاهی، چیرگی گیاهان مهاجم، افزایش خاک لخت و کاهش مقاومت سطح خاک از مهمترین عوامل کاهش عملکرد مرتع در این منطقه هستند.